Các phương pháp dịch thuật tiếng Anh phổ biến nhất hiện nay

Nắm được các phương pháp dịch thuật tiếng Anh giúp việc biên dịch tài liệu chuẩn xác, truyền tải đầy đủ ý nghĩa từ văn bản gốc. Tiếp xúc với tiếng Anh đã nhiều nhưng bạn có biết hết các phương pháp dịch thuật tiếng Anh hay chưa? Bài viết này sẽ nói về những cách dịch thuật tiếng Anh phổ biến nhất hiện nay.

Tomato Media cũng là 1 công ty dịch thuật tiếng Anh chất lượng cao, nếu bạn cần dịch vụ này hãy liên hệ với chúng tôi!

Tiêu chuẩn cơ bản đánh giá một bài dịch tiếng Anh hay, tốt

Dịch một văn bản tiếng Anh đã không còn là một chuyện quá khó, tuy nhiên để tạo ra một bản dịch tốt, hay lại là chuyện khác. Như mọi ngôn ngữ khác, một bản dịch tiếng Anh tốt phải đảm bảo những yếu tố sau:

• Tránh dịch word by word, dịch từng từ
• Hạn chế ít nhất những lỗi về từ vựng, ngữ pháp
• Cách diễn đạt chính xác, hay, phù hợp với đặc điểm tài liệu
• Dịch đầy đủ, trọn vẹn từng đoạn văn, ký hiệu,…
• Không có lỗi chính tả
• Bản dịch dễ hiểu, có sử dụng những cách nói của địa phương
• Truyền đạt đầy đủ, tinh tế những thông điệp, quan điểm của tác giả
• Tôn trọng bản gốc, không đưa góc nhìn cá nhân vào bản dịch
• …

Các phương pháp dịch thuật tiếng Anh phổ biến

Có một số phương pháp dịch thuật tiếng Anh phổ biến mà bạn có thể tham khảo để tạo nên một bản dịch tiếng Anh hay, tốt, chuẩn.

1.  Phương pháp dịch chuyển đổi từ loại (Transposition technique)

Dịch chuyển đổi từ loại là một trong những phương pháp hướng dẫn dịch thuật tiếng Anh được sử dụng nhiều nhất. Dịch chuyển đổi từ loại có nghĩa là dùng một từ loại khác để thay thế từ loại này mà không làm thay đổi ý nghĩa của câu hay thông điệp mà tác giả muốn truyền tải.

Có hai hình thức chuyển đổi từ loại chính:

• Bắt buộc
• Không bắt buộc

Dịch chuyển đổi từ loại không chỉ xảy ra ở động từ hay danh từ mà còn xảy ra ở những loại từ khác.

Ví dụ:

Từ đơn dịch thành từ ghép:

• Staff → đội ngũ nhân sự
• Introvert → người hướng nội
• Extrovert → người hướng nội
• Contract → hợp đồng

2.  Dịch tương đương (Equivalence technique)

Dịch tương đương cũng là một trong những cách dịch thuật tiếng Anh phổ biến mà bạn có thể dễ dàng tìm thấy trong bất kì một tài liệu dịch thuật tiếng Anh nào. Dịch tương đương là hình thức sử dụng một từ, cụm từ địa phương biểu thị sắc thái, ý nghĩa của từ gốc vì hai ngôn ngữ có phong cách, sắc thái diễn đạt khác nhau. Điển hình của phương pháp dịch thuật tiếng Anh này có thể thấy ở việc dịch các thành ngữ, tục ngữ.

Có 4 loại hình tương đương trong dịch thuật:

• Dựa trên hình thức: có 3 cấp độ là cấp độ từ, cấp độ câu và cấp độ văn bản
• Dựa trên ý nghĩa
• Dựa trên chức năng
• Dựa trên số lượng các phần tương đương

Ví dụ:

• Rain cat and dog: mưa như trút nước
• Tһe deareѕt iѕ tһe ᴄһeapeѕt: của rẻ là ᴄủa ôi
• Better safe than sorry: cẩn tắc vô áy náy
• It’s an ill bird that fouls its own nest: vạch áo cho người xem lưng
• …

Nếu bạn cần dịch thuật tiếng Anh chất lượng cao, hãy xem ngay:

Dịch vụ dịch thuật tiếng Anh chất lượng

3.  Phương pháp dịch tiếng Anh – Dịch biến điệu (Modulation technique)

Dịch biến điệu là một trong 7 phương thức dịch thuật tiếng Anh được sử dụng nhiều. Sẽ có những trường hợp nếu dịch xác theo nghĩa từng chữ thì câu văn sẽ khá gượng ép và khó hiểu. Đó là lúc nên áp dụng hình thức dịch biến điệu. Dịch biến điệu có nghĩa là thay đổi thông điệp do có quan điểm khác bản gốc, tức là cùng một thông điệp đó nhưng nếu dịch theo sát bản gốc, người đọc sẽ không hiểu hoặc khó hiểu, do đó cần phải dịch biến điệu.

Trong phương pháp dịch biến điệu, chúng ta có thể phân biệt 2 loại:

• Biến điệu tự do: là hình thức dịch lựa chọn tự do cấu trúc, từ ngữ ở ngôn ngữ địch để diễn đạt ý
• Biến điệu bắt buộc: là hình thức dịch biến điệu mà người dịch không có sự lựa chọn nào vì đó là cachs diễn đạt duy nhất hoặc số ít mà người địa phương sử dụng

Ví dụ về hình thức dịch biến điệu:

• Khi mà/ lúc mà: the time, the moment, when, that (biến điệu cố định)
• it is not difficult to show = it is easy to show -> có thể dễ dàng thấy (biến điệu tự do)
• as long as: miễn là
• …

4.  Phương pháp dịch thuật tiếng Anh thoát ý (Adaptation technique)

Trong các phương pháp dịch thuật tiếng Anh, phương pháp dịch thuật tiếng Anh thoát ý là phương pháp chỉ lấy ý nghĩa của câu gốc và truyền tải nó theo một cách khác hoàn toàn. Nguyên nhân của phương pháp dịch thuật tiếng Anh này xuất phát từ sự không đồng điệu giữa hai ngôn ngữ. Khi người dịch không thể tìm thấy cách diễn đạt tương tự văn bản gốc thì sẽ dùng phương pháp dịch thoát ý. Phương pháp này cũng có thể xem là một một phiên bản cao hơn của phương pháp dịch tương đương (dịch tương đương dựa trên ý nghĩa).

Cách dịch thuật tiếng Anh thoát ý này thường được áp dụng trong các tác phẩm nghệ thuật như thơ, văn, bài hát,… hay các slogan, banner quảng cáo,…

Ví dụ:

• Shrivelled up after many a moon: Héo mòn ba thu qua
• …

5.  Dịch vay mượn (Borrowing technique)

Vay mượn là một từ khá là quen thuộc với mọi người chỉ hành động lấy của người khác làm thành của mình vì một lý do, mục đích nào đó. Dịch vay mượn là một phương pháp dịch thuật tiếng Anh phổ biến trong các tài liệu dịch thuật chuyên ngành. Vì vốn từ vựng của ngôn ngữ đích không thể diễn tả được trạng thái của bản gốc hay không có khái niệm nào đó mà người dịch buộc phải sử dụng nguyên văn từ của văn bản gốc.

Một số ví dụ của phương pháp dịch thuật tiếng Anh vay mượn: Email, internet, ozon, oxi,…

6.  Phương pháp dịch sao phỏng tiếng Anh (Calque technique)

Dịch sao phỏng thực chất là một hình thức dịch vay mượn đặc biệt. Tuy nhiên, hai phương pháp dịch thuật tiếng Anh này cũng có sự khác nhau khá lớn. Trong khi dịch vay mượn là lấy nguyên văn từ của văn bản gốc hoặc có sự biến đổi không quá lớn thì dịch sao phỏng là cách dịch thuật tiếng Anh mà người dịch sẽ dịch sát nghĩa của từ gốc để tạo nên một từ mới.

Phương pháp dịch vay mượn sẽ có sự giống nhau giữa từ dịch và từ gốc cả về ngữ nghĩa lẫn ngữ âm. Dịch sao phòng thì truyền tải trọn vẹn về mặt ngữ nghĩa nhưng lại khác nhau về mặt ngữ âm.

Phương pháp dịch sao phỏng thường được áp dụng trong các tài liệu chuyên ngành, khi dịch thuật các hợp đồng, hồ sơ, các thuật ngữ, các ngành nghề đặc thù hoặc các môn học,…

Sau đây là những ví dụ về phương pháp dịch thuật tiếng Anh sao phỏng:

• Heavy industry được dịch là công nghiệp nặng
• Computer mouse được dịch là chuột máy tính
• Showroom được dịch là phòng trưng bày
• …

Có thể bạn quan tâm:

Kỹ năng dịch thuật tiếng Anh

7.  Dịch nguyên văn (Literal technique)

Dịch nguyên văn là một trong những phương thức dịch tiếng Anh được sử dụng tương đối nhiều trong dịch thuật tiếng Anh. Cách dịch thuật tiếng Anh này thực chất là sự thay thế từ, cấu trúc trong văn bản gốc bằng từ, cấu trúc tương đương trong ngôn ngữ đích.. Người dịch thuật không cần phải tạo ra những thay đổi trong quá trình dịch thuật.

Ưu điểm của phương pháp dịch thuật tiếng Anh này là bản dịch có thể đạt đến độ chính xác gần như tuyệt đối. Nhưng bên cạnh đó nó cũng tồn tại những khuyết điểm. Dù có thẻ đảm bảo về tính chính xác của ngữ nghĩa nhưng nếu áp dụng phương pháp dịch thuật tiếng Anh này quá nhiều sẽ khiến cho bản dịch không được tự nhiên, khập khiễng và thậm chí rơi vào tình trạng dịch word by word.

Cách dịch thuật tiếng Anh nguyên văn thường được áp dụng chủ yếu ở các ngôn ngữ có cùng hệ phả và văn hóa.

Sau đây là một số ví dụ về cách dịch thuật tiếng Anh nguyên văn:

• She bought a new house: cô ấy đã mua một căn nhà mới
• She is deaf to all his advice: cô ấy phớt lờ mọi lời khuyên của anh ấy.
• …

Áp dụng cách dịch thuật tiếng Anh cần có nhiều lưu ý

7 phương pháp dịch thuật tiếng Anh đã nêu là những cách dịch thuật tiếng Anh được nhiều người áp dụng. Mỗi phương pháp có những ưu điểm cũng như nhược điểm riêng biệt. Để có thể dịch tài liệu tiếng Anh hay, tốt thì cần biết vận dụng linh hoạt những cách dịch thuật tiếng Anh đó. Sau đây sẽ là những lưu ý khi áp dụng cách dịch thuật tiếng Anh:

• Cần phải xác định tính chất của tài liệu để chọn phương pháp dịch cho phù hợp. Mỗi loại tài liệu sẽ thích hợp với một phương pháp dịch riêng hoặc thậm chí trong cùng một tài liệu có thể áp dụng nhiều phương pháp dịch khác nhau. Người dịch phải là người có khả năng đọc hiểu, cảm nhận linh hoạt để lựa chọn phương pháp dịch phù hợp nhất. Nếu áp dụng phương pháp dịch thuật tiếng Anh không phù hợp thì bản dịch sẽ bị khập khiễng, khó hiểu hay không đúng tính chất với bản gốc. Chẳng hạn như với tài liệu là thơ, ca, âm nhạc thì người dịch thường áp dụng cách dịch thoát ý, đối với tài liệu chuyên ngành, người dịch thường sẽ kết hợp nhiều phương pháp dịch như dịch nguyên văn, dịch tương đương, dịch sao phỏng,…
• Mỗi phương pháp dịch thuật tiếng Anh đều có những ưu, nhược điểm riêng. Do đó người dịch cần nắm rõ những ưu điểm, nhược điểm này để vận dụng linh hoạt.
• Để tạo nên một bản dịch thuật tiếng Anh hoàn chỉnh thì việc dịch theo từng chữ là hoàn toàn sai lầm. Trước hết người dịch nên đọc tiêu đề hay đoạn đầu, đoạn cuối và lướt sơ qua toàn bộ tài liệu hay một phần để nắm sơ lược nội dung của tài liệu. Sau đó tiến hành khoanh vùng những từ khó, những cụm từ ít xuất hiện hoặc các thuật ngữ chuyên ngành. Việc dịch thuật nên được tiếng hành trên phạm vi đoạn văn trở lên, vì nếu dịch theo từng câu hay từng từ sẽ khó đảm bảo tính liên kết, mạch lạc của nội dung.
• Việc kiểm tra sau khi dịch để điều chỉnh lại cho đúng với văn phong địa phương là vô cùng quan trọng. Dù trong quá trình dịch bạn đã làm vô cùng cẩn trọng nhưng sẽ không thể nào tránh khỏi những sai sót về lỗi lặp từ hay sự rối rắm trong cách diễn đạt,… Vì vậy bước kiểm tra để chỉnh sửa lại văn phong là vô cùng cần thiết.
• Tiếng Anh là một ngôn ngữ chứa nhiều thuật ngữ chuyên ngành khoa học nhất. Do đó, người dịch cần phải là người có kinh nghiệm cũng như kiến thức phong phú cả về chuyên ngành lẫn kiến thức ngôn ngữ để có thể hoàn thiện bản dịch.
• Dịch thuật không chỉ là quá trình chuyển đổi ngôn ngữ đơn thuần. Người dịch thuật không chỉ cần có trình độ ngôn ngữ mà còn cần rất nhiều những kỹ năng khác nữa, chẳng hạn như: kỹ năng đọc hiểu, kỹ năng phân loại tài liệu, khả năng sử dụng ngôn ngữ mẹ đẻ, khả năng tìm kiếm và chọn lọc thông tin,…
• …

Hướng dẫn dịch thuật tiếng Anh chi tiết, dễ áp dụng

Đối với những người mới làm quen với các phương pháp dịch thuật tiếng Anh này thì sẽ khá khó để áp dụng. Sau đây là những hướng dẫn dịch thuật tiếng Anh chi tiết giúp bản dịch của bạn hoàn chỉnh hơn:

• Đọc sơ qua toàn bộ tài liệu: Mục đích của việc làm này là giúp bạn nắm được đại khái nội dung của tài liệu. Ở bước này, bạn không cần phải đọc kỹ từng câu, từng chữ một.
• Chú ý đến những từ, cụm từ khó dịch như những thuật ngữ hay những từ mới, cụm từ có nhiều cách dịch,…
• Phân tích thành phần cấu tạo câu để dịch thuật được chính xác hơn. Đối với những câu có cấu trúc đơn giản thì hoàn toàn có thể dịch trực tiếp. Tuy nhiên trong một tài liệu dịch thuật sẽ không thiếu những câu có cấu trúc phức tạp. Để có thể dịch trọn vẹn những câu như vậy, việc phân tách thành phần câu là việc cần thiết.
• Xác định đặc điểm tài liệu. Mỗi loại tài liệu có một văn phong riêng biệt. Xác định được văn phong, đặc tính của tài liệu sẽ có thể chọn lọc phương pháp dịch dễ dàng hơn. Chẳng hạn như phương pháp dịch thuật các loại hợp đồng sẽ khác với cách dịch thuật các tài liệu là sách báo hay thơ ca,…
• Dịch tài liệu
• Kiểm tra và chỉnh sửa lại các lỗi chính tả, văn phong, lỗi lặp từ,… (nếu có)

Mẹo luyện cách dịch thuật tiếng Anh hay

Cách dịch thuật tiếng Anh đã nhiều nhưng liệu bạn có biết làm thế nào để dịch thuật tiếng Anh hay hay chưa? Sau đây sẽ là những cách giúp bạn dịch tiếng Anh hay mà bạn có thể tham khảo:

• Đọc nhiều: đọc là cách khá tốt để bạn tiếp cận với cách diễn đạt, hành văn của một nền văn hóa, một đất nước. Đối với tiếng Anh, để dịch thuật tốt bạn cần đọc nhiều. Bạn nên đọc nhiều loại tài liệu vì mỗi loại tài liệu có cách hàng văn khác nhau. Từ đó, bạn hoàn toàn có thể nắm được những phong cách hành văn cơ bản trong tiếng Anh.
• Dịch nhiều: nếu chỉ dừng lại ở việc đọc thì khả năng dịch thuật của bạn sẽ chỉ là lý thuyết. Việc dịch thuật nhiều không những có thể giúp bạn tiếp cận với nhiều dạng tài liệu, nhiều khó khăn của việc dịch thuật mà còn có thể làm giàu tư duy dịch thuật của bạn. Trong quá trình dịch thuật, bạn sẽ gặp không ít những khó khăn, những trường hợp mà bạn không biết nên xử lý như thế nào dù cho bạn đã lường trước chúng. Do đó, việc dịch nhiều sẽ giúp bạn có nhiều kinh nghiệm hơn.
• Củng cố vốn tiếng Việt: để tạo nên một bản dịch hoàn chỉnh nhất thì chỉ am hiểu tiếng Anh là không đủ. Tiếng Việt hay tiếng mẹ đẻ là thứ mà bạn cần trau dồi nhiều, thậm chí nhiều hơn cả vốn tiếng Anh. Bởi vì đối với những từ, cụm từ đa nghĩa thì vốn tiếng Việt ít ỏi sẽ gây cản trở cho quá trình dịch. Một bản dịch chỉ hoàn hảo khi tiếng mẹ đẻ được sử dụng linh hoạt, chính xác.

Liên hệ công ty dịch thuật tiếng Anh chuyên nghiệp #1

Nếu bạn đang có tài liệu tiếng Anh cần dịch thuật, Tomato Media là một công ty dịch thuật có thể tham khảo. Tomato Media nhận dịch thuật tiếng Anh với nhiều dịch vụ khác nhau đảm bảo có thể đáp ứng mọi nhu cầu của khách hàng:

• Dịch thuật tài liệu tiếng Anh
• Dịch thuật công chứng tiếng Anh
• Bản địa hóa các phần mềm, video,… tiếng Anh
• Dịch thuật media tiếng Anh
• Phiên dịch tiếng Anh

Với những ưu điểm chỉ có ở Tomato, chúng tôi cam kết những tài liệu của bạn sẽ được xử lý nhanh chóng, chính xác, an toàn tuyệt đối:

• Đội ngũ nhân sự đông đảo đến từ khắp nơi trên thế giới có trình độ ngôn ngữ cao, kinh nghiệm lâu năm trong lĩnh vực dịch thuật
• Độ chính xác của bản dịch được đảm bảo tiệm cận 100%
• Văn phong chính xác, linh hoạt, dễ hiểu
• Hệ thống quản lý chất lượng đạt chứng nhận ISO 9001:2015 đảm bảo thời gian dịch thuật nhanh chóng
• Dịch vụ dịch thuật đa dạng chuyên ngành, đa dạng ngôn ngữ
• Tư vấn nhiệt tình, tâm huyết, luôn hỗ trợ khách hàng 24/7
• …

Với những ưu điểm kể trên, bạn còn chần chừ gì nữa mà không đặt niềm tin vào Tomato Media bằng cách liên hệ ngay với Tomato để đăng ký dịch vụ qua hotline 0938 596 333 hoặc email info@tomatomediavn.com.

Những câu hỏi thường gặp về các phương pháp dịch thuật tiếng Anh

Sau đây là những câu hỏi thường gặp về các phương pháp dịch thuật tiếng Anh mà chúng tôi tổng hợp:

Có thể dịch thuật tiếng Anh bằng phần mềm được không?

Có thể. Ngày nay, do sự phổ biến của tiếng Anh, nhiều trang web, phần mềm dịch thuật được phát triển với độ chính xác tương đối. Phần mềm dịch thuật là công cụ đắc lực giúp bạn dịch thuật tài liệu phục vụ mục đích cá nhân.

Đối với những tài liệu cần sự chính xác, độ chỉnh chu cao, chúng tôi không khuyến khích bạn sử dụng phần mềm dịch thuật. Thay vào đó, hãy dùng dịch vụ dịch thuật của các công ty uy tín để có được bản dịch chất lượng cao. 

Phương pháp dịch thuật tiếng Anh nào được áp dụng nhiều nhất trong dịch thuật tài liệu văn chương?

Đặc điểm của tài liệu văn chương là tính nghệ thuật rất cao, do đó từ ngữ trong văn chương không chỉ mang chức năng truyền đạt thông tin mà còn mang tính thẩm mỹ, tính nhạc, tính tượng trưng,… Đối với những đặc điểm riêng biệt như vậy, dịch thuật viên thường sử dụng phương pháp dịch thuật tiếng Anh thoát ý. 

Phương pháp dịch thuật tiếng Anh nào được sử dụng nhiều nhất?

Mỗi phương pháp dịch thuật tiếng Anh đều có những đặc điểm, ưu và nhược điểm riêng. Mỗi loại sẽ được áp dụng ở những hình thức văn bản khác nhau. Tuy nhiên, nhìn chung, phương pháp dịch thuật tiếng Anh nguyên văn là phương pháp được dùng phổ biến nhất vì nó đem lại độ chính xác cao nhất. 

Phương pháp dịch thuật tiếng Anh được sử dụng nhiều trong dịch thuật công chứng là gì?

Dịch thuật công chứng khác với dịch thuật thông thường ở tính pháp lý, do đó nó yêu cầu bản dịch phải có độ chính xác tuyệt đối. Để đạt được độ chính xác này, dịch nguyên văn là phương pháp được sử dụng nhiều nhất trong dịch thuật công chứng.

Có thể áp dụng nhiều phương pháp dịch thuật tiếng Anh trong một bản dịch được không?

Có thể. Và sự thật là, rất ít bản dịch chỉ áp dụng duy nhất một phương pháp dịch vì nếu như vậy, bản dịch sẽ bị cứng nhắt, một màu, thậm chí dịch sai. Vì vậy, người dịch thường áp dụng đồng thời nhiều phương pháp dịch tiếng Anh trong một bản dịch để đảm bảo tính chính xác, độ tự nhiên của bản dịch.

Phương pháp dịch thuật thuật ngữ tiếng Anh 

Sau đây là một số phương pháp dịch thuật thuật ngữ tiếng Anh mà bạn có thể bắt gặp trong các bản dịch:

• Phương thức dịch vay mượn: email → email, internet → internet, radio → radio, canteen → căn tin,…
• Phương pháp dịch sao phỏng: black market → chợ đen, light industry → công nghệ nhẹ, World Bank → ngân hàng thế giới,…
• Phương pháp dịch tương đương: corner the market → lũng đoạn thị trường, translation methods → các phương pháp quy đổi ngoại hối,…

Hy vọng những thông tin về các phương pháp dịch thuật tiếng Anh hữu ích với bạn.