Biên dịch và phiên dịch khác nhau ở điểm nào bạn có biết?

Đã từng có rất nhiều người hiểu lầm biên dịch và phiên dịch là cùng một hình thức dịch thuật. Thực tế thì hoàn toàn ngược lại, phiên dịch và biên dịch không có quá nhiều điểm tương đồng. Cùng khám phá biên dịch khác phiên dịch như thế nào, thông qua nội dung sau đây. 

Biên dịch và phiên dịch là gì?

Để phân biệt một cách cơ bản nhất, chúng ta sẽ nói về định nghĩa của phiên dịch và biên dịch.

• Về biên dịch (dịch viết), đây là hình thức chuyển ngữ từ ngôn ngữ gốc sang ngôn ngữ mục tiêu bằng dạng văn viết. Người chuyên thực hiện công việc chuyển ngữ này được gọi là biên dịch viên.

• Đối với phiên dịch (còn được gọi là thông dịch, dịch nói), hình thức này được xem như một dạng chuyển ngữ bằng lời nói từ ngôn ngữ A sang ngôn ngữ B. Người chuyên thực hiện phiên dịch được gọi là phiên dịch viên hay thông dịch viên.

Biên dịch khác phiên dịch nhưng vẫn có nhiều điểm giống nhau 

Tuy biên dịch phiên dịch khác nhau nhưng xét về tổng thể, hai hình thức này vẫn có những điểm tương đồng như sau: 

• Phiên dịch và biên dịch đều là hình thức chuyển ngữ liên quan mật thiết đến ngôn ngữ trong ngành dịch thuật. 
• Nhiệm vụ chính của cả hai đều là dịch ngôn ngữ này sang ngôn ngữ khác.
• Mục tiêu chung của biên dịch và phiên dịch là truyền tải lại những thông điệp qua những ngôn ngữ khác nhau theo cách chính xác nhất có thể. 
• Biên dịch, phiên dịch không nhất thiết yêu cầu người dịch phải thật sự say mê “đậm sâu” với ngôn ngữ nhưng cần phải có sự am hiểu sâu rộng về ngôn ngữ, vốn từ cùng kinh nghiệm lẫn trình độ chuyên môn cao. 

Biên dịch và phiên dịch khác nhau ở điểm nào? Phân biệt thế nào?

Biên dịch và phiên dịch khác nhau ở điểm nào? Bên cạnh những điểm chung, biên dịch khác phiên dịch ở khá nhiều mặt. Dưới đây là một số điểm để nhận biết biên dịch và phiên dịch khác nhau ở điểm nào. 

Về phương thức chuyển ngữ

• Phiên dịch là hình thức chuyển ngữ bằng lời nói

• Biên dịch là hình thức chuyển ngữ theo dạng văn bản viết

Sức ép về thời gian dịch vụ

• Đối với phiên dịch, người thông dịch viên sẽ gặp rất nhiều sức ép về mặt thời gian. Vì họ phải dịch thuật nhanh và đủ ý một cách trực tiếp câu nói hay đoạn văn của người nói ngôn ngữ từ sang ngôn ngữ khác. Quá trình phiên dịch thường diễn ra tại một địa điểm hay sự kiện cụ thể như hội nghị, hội thảo, cuộc họp, hội chợ, triển lãm… Ngoài ra, người dịch còn thực hiện chuyển ngữ thông qua điện thoại, video call… 

• Biên dịch thì thường không phải gặp sức ép lớn về mặt thời gian, người dịch thường được cho một khoảng thời gian để hoàn thành (từ khách hàng). Do đó, họ thường sẽ có thời gian để chuẩn bị, tra cứu để dịch thuật cũng như đối chiếu lại bản dịch với bản gốc sau khi hoàn thành.

Tính chính xác

• Phiên dịch không đòi hỏi cao về độ chuẩn xác nhưng bắt buộc phiên dịch viên cần thể hiện được trọn vẹn ý nghĩa và thông tin của câu nói được chuyển ngữ. Có thể, một số câu nói trong quá trình dịch trực tiếp sẽ bị lược bỏ nhưng các nội dung cốt lõi từ ngôn ngữ gốc sang ngôn ngữ mục tiêu phải được truyền đạt một cách đầy đủ nhất.

• Biên dịch khác phiên dịch, sự chính xác là yếu tố buộc phải có của mỗi văn bản dịch viết. Bởi người dịch đã được chuẩn bị trong một khoảng thời gian nhất định nên sự không chỉn chu, kém mạch lạch, khó hiểu, sai chính tả trong bản dịch viết đều rất đáng để chê trách.

Chuyển ngữ một chiều hoặc hai chiều

• Đối viên phiên dịch, thông dịch viên phải thành thạo cả ngôn ngữ mục tiêu lẫn ngôn ngữ gốc. Vì họ thường được yêu cầu phiên dịch qua lại hai chiều mà không có sự hỗ trợ của tài liệu hay từ điển tra cứu. 

• Về phần biên dịch, đa số biên dịch viên thường dịch một chiều, chẳng hạn như dịch Việt – Pháp, Pháp – Việt hay Anh – Việt, Việt – Anh. 

Công cụ hỗ trợ dịch thuật

• Trong quá trình dịch thuật, người phiên dịch viên hầu như không sử dụng công cụ hỗ trợ gì như từ điển hay phần mềm tra cứu. Dù có các công cụ hỗ trợ tra cứu cũng không đủ thời gian để dùng vì tốc độ dịch rất nhanh. Tuy nhiên, một số loại hình phiên dịch vẫn cần công cụ hỗ trợ, chẳng hạn như dịch cabin, dịch online…
  
• Ở các loại hình dịch này, phiên dịch viên thường sẽ có thêm các công cụ như tai nghe, microphone, laptop, màn hình chiếu, ứng dụng gọi hay họp trực tuyến, đường truyền internet ổn định…. 

• Với hình thực biên dịch, người dịch có khả năng được sử dụng khá nhiều công cụ hỗ trợ trong quá trình dịch thuật. Điển hình như phần mềm dịch thuật chuyên nghiệp, từ điển chuyên ngành, các trang công cụ tìm kiếm trên internet (Google, Bing, Baidu…), phần mềm chuyển đổi định dạng file… 
  
• Mục đích nhằm đảm bảo được độ chuẩn xác cho văn bản được dịch, truyền tải đầy đủ ngữ nghĩa và thông điệp của văn bản gốc cũng như văn phong mạch lạc, dễ hiểu cho người tiếp nhận bằng ngôn ngữ mục tiêu. 

Sự mạch lạc và trôi chảy

• Phiên dịch là dạng dịch bằng lời nói với thời gian chuyển ngữ vô cùng nhanh. Do đó, sự trôi chảy cùng mạch lạc của hình thức này thường không bằng loại hình dịch bằng văn viết như biên dịch.

• Ngược lại, biên dịch khác phiên dịch ở chỗ văn bản dịch viết thường có độ trôi chảy, mạch lạc cao hơn. Bởi biên dịch viên đã có một thời gian dài để tra cứu thông tin rồi chuyển ngữ. Đây cũng là một yếu tố rất quan trọng đối với ngành biên dịch. 

Kỹ năng dịch thuật

Biên dịch và phiên dịch thường sẽ yêu cầu những kỹ năng chuyên biệt dành cho người dịch.

• Chẳng hạn như phiên dịch viên phải có kỹ năng giao tiếp cùng khả năng truyền đạt tốt, dịch phản xạ nhanh, lắng nghe cùng ghi nhớ giỏi, xử lý tình huống phát sinh một cách linh hoạt và chuyên nghiệp, tác phong đến sớm về muộn, ăn mặc chỉnh chu đúng với quy định của sự kiện tham gia, chịu được áp lực cao…

• Còn với biên dịch viên, các kỹ năng cần có chính sự cẩn trọng trong từng câu chữ được dịch, tính cẩn thận khi kiểm tra lỗi ngữ pháp và chính tả, kỹ năng viết văn tốt, am hiểu tường tận cấu trúc câu, ngữ pháp, văn bản hóa bản địa của ngôn ngữ nguồn lẫn ngôn ngữ đích… 

Số người tham gia dịch thuật

• Ở hình thức phiên dịch, đa phần người dịch đều thực hiện chuyển ngữ độc lập và gần như không thể thực hiện theo đội nhóm. 

• Biên dịch khác phiên dịch, hình thức này có thể được thực hiện theo nhóm. Nghĩa là, các văn bản cần chuyển ngữ có lượng từ lớn sẽ được chia sẻ cho nhiều người dịch cùng kiểm tra chéo để giúp đảm bảo độ chuẩn xác cũng như đẩy nhanh hơn tiến độ hoàn thành công việc.

Như vậy bạn đã biết được biên dịch khác phiên dịch như thế nào rồi, hãy xem các yêu cầu chung đối với người phiên dịch và biên dịch.

Xem thêm:

• Kỹ năng dịch thuật – Bài viết: 5+ kỹ năng dịch thuật #Cần Có của một người làm nghề biên phiên dịch
• Xem chi tiết những thông tin liên quan đến dịch thuật – Bài viết: Dịch thuật là gì? Các yếu tố cần quan tâm về dịch thuật

Yêu cầu chung đối với người phiên dịch và biên dịch

Như đã đề cập ở trên, phiên dịch và biên dịch đều là các hình thức chuyển ngữ của lĩnh vực dịch thuật. Vì vậy, ở khía cạnh chung, thông dịch viên lẫn biên dịch viên vẫn sẽ có những yêu cầu chung về kỹ năng công việc như sau. 

Sử dụng thành thạo ngôn ngữ

Cả người biên dịch lẫn phiên dịch đều phải sử dụng nhuần nhuyễn ngôn ngữ để tiến hành công việc dịch thuật một cách chính xác nhất. 

Trình độ chuyên môn cao và kiến thức chuyên ngành sâu rộng

Dù dịch thuật bằng lời nói hay viết văn bản dịch, trình độ chuyên môn cùng kiến thức chuyên ngành là điều không thể thiếu để người dịch thực hiện tốt nhất công việc được giao. 

Kiến thức tổng hợp và hiểu biết về văn hóa tốt

Có những câu văn hay từ ngữ hiểu được trong ngôn ngữ gốc nhưng lại không có nghĩa hay khái niệm trong văn hóa ngôn ngữ mục tiêu. Do đó, việc hiểu rõ các kiến thức về xã hội, chính trị, văn hóa, lịch sử của cả 2 ngôn ngữ sẽ giúp người dịch chuyển ngữ đảm bảo truyền đạt đúng nhất và dễ hiểu nhất cho người nghe hay người đọc ngôn ngữ mục tiêu.

Kỹ năng tra cứu, cập nhật thông tin

Ở cả hai nghề biên dịch và phiên dịch đều yêu cầu người dịch phải có kỹ năng tra cứu thông tin tốt, để có thể cập nhật nhanh nhất những kiến thức, tin tức mới cũng như mở rộng thêm vốn từ cho bản thân. Điều này sẽ giúp họ góp phần nâng cao được kỹ năng sử dụng ngôn ngữ và ứng dụng từ ngữ đó tốt nhất cho công việc. 

Trung thực và cẩn trọng trong quá trình dịch thuật

Thực tế, tính trung thực, cẩn trọng tố chất cũng như kỹ năng mà người biên dịch viên hay phiên dịch viên đều phải có cũng như cần thường xuyên rèn luyện trong suốt “tuổi đời” hành nghề của bản thân. Bởi đây là yếu tố bắt buộc để đảm bảo được tính nguyên bản và giữ đúng ý nghĩa cho những câu văn hay lời nói được dịch. Bởi một sự sai sót do trong văn bản dịch đều có thể dẫn đến hệ lụy rất nguy hiểm, đặc biệt là với các ngành nghề như y tế, quân sự, kỹ thuật sản xuất… 

Tôn trọng bí mật của khách hàng

Tương tự như kỹ năng ở trên, tôn trọng bí mật cũng là một kỹ năng cần rèn dũa của người biên dịch và phiên dịch. Vì đây là nguyên tắc cơ bản để giúp khách hàng tin tưởng giao cho họ những văn bản có tính riêng tư để dịch thuật. Điển hình như các văn bản về hợp đồng thương mại, hợp đồng mua – bán, di chúc, giấy tờ tùy thân, hồ sơ bệnh án, các hội nghị công bố sản phẩm, hội nghị chuyển nhượng cổ phần, đàm phán thu mua công ty… 

Làm việc với công ty biên dịch phiên dịch chuyên nghiệp, uy tín 

Và để đảm bảo cho khách hàng có được những biên dịch viên và phiên dịch viên sở hữu đầy đủ các kỹ năng trên, cách tốt nhất là nên tìm đến dịch vụ dịch thuật chuyên nghiệp. Trong số những đơn vị dịch thuật uy tín, Tomato Media là một “cái tên” không thể không nhắc đến, với nhiều ưu điểm về dịch vụ như:

• Biên dịch và phiên dịch cho hơn 50 cặp ngôn ngữ thuộc trên 100 chuyên ngành khác nhau. 
• Nhiều loại hình phiên dịch đa dạng như: dịch cabin/dịch song song, dịch thầm, dịch nối tiếp/dịch đuổi, dịch tháp tùng và dịch từ xa (online)… 
• Hình thức biên dịch phong phú: biên dịch tài liệu chuyên ngành, dịch công chứng, biên dịch kịch bản phim, dịch luận văn/luận án, dịch hợp đồng, dịch báo cáo thuế, dịch sách/báo, dịch chế bản điện tử DTP…
• Tốc độ biên dịch lên đến 20.000 từ/ngày, đảm bảo tuân thủ đúng thời hạn bàn giao hoặc thực hiện chuyển ngữ nhanh chóng cho các bản dịch cần lấy gấp. 
• Hệ thống quản lý chất lượng đạt tiêu chuẩn quốc tế ISO 9001:2015, giúp kiểm soát tối ưu quá trình biên phiên dịch nhằm hạn chế tối đa sai sót và rủi ro không đáng có. 
• Đội ngũ biên dịch viên và phiên dịch viên đông đảo với hơn 100 chuyên viên chính thức cùng trên 3.000 cộng tác viên ở nhiều nơi trên thế giới. 
• Trình độ biên dịch và phiên dịch của dịch giả đều từ đại học trở lên hoặc có ít nhất là 4 năm kinh nghiệm trong ngành cùng đầy đủ các chứng chỉ ngoại ngữ quốc tế.
• Tôn trọng mọi bí mật khách hàng theo tiêu chuẩn NDA
• Chi phí dịch vụ minh bạch, tuyệt đối không phát sinh thêm phụ phí trong quá trình chuyển ngữ. 

Vì vậy, khi có nhu cầu tìm kiếm dịch vụ biên phiên dịch, bạn có thể liên hệ ngay cho Tomato qua Hotline 0938 596 333 hoặc gửi thông tin yêu cầu vào email info@tomatomediavn.com. Đội ngũ tư vấn viên của Tomato Media sẽ nhanh chóng cung cấp các thông tin giải đáp tường tận nhất phù hợp với ngân sách cũng như mong muốn của bạn. 

Những câu hỏi thường gặp về biên dịch và phiên dịch

Sau đây là những câu hỏi thường gặp về biên dịch và phiên dịch mà chúng tôi tổng hợp:

Làm cách nào để biết tôi cần biên dịch hay thông dịch viên?

Loại chuyên gia bạn cần phụ thuộc vào nhu cầu cụ thể của tình huống của bạn. Nếu bạn cần dịch văn bản, chẳng hạn như tài liệu hoặc trang web, bạn sẽ cần một biên dịch. Nếu bạn cần hỗ trợ giao tiếp bằng giọng nói trong thời gian thực, chẳng hạn như trong cuộc họp kinh doanh hoặc thủ tục pháp lý, bạn sẽ cần một thông dịch viên.

Làm thế nào để tôi tìm được một biên dịch hoặc phiên dịch viên đủ tiêu chuẩn?

Bạn có thể tìm một biên dịch viên hoặc phiên dịch viên có trình độ bằng cách tìm kiếm trực tuyến, nhờ bạn bè hoặc gia đình giới thiệu hoặc liên hệ với một đơn vị biên dịch hoặc phiên dịch như Tomato Translation. Bạn nên xác minh thông tin chuyên môn và kinh nghiệm của chuyên gia trước khi đưa ra quyết định.

Tôi nên trả bao nhiêu tiền cho một biên dịch hoặc phiên dịch viên?

Chi phí của một biên dịch viên hoặc phiên dịch viên sẽ khác nhau tùy thuộc vào một số yếu tố, chẳng hạn như thời lượng và độ phức tạp của dự án, cặp ngôn ngữ và kinh nghiệm của chuyên gia. Trung bình, bạn có thể phải trả từ 180.000 đến 5.000.000 mỗi giờ cho một biên dịch viên hoặc phiên dịch viên (thường thì giá phiên dịch sẽ cao hơn biên dịch), mặc dù giá có thể cao hơn hoặc thấp hơn tùy thuộc vào yêu cầu cụ thể của dự án của bạn.

Biên dịch và phiên dịch viên thường làm việc với những ngôn ngữ nào?

Biên dịch viên và phiên dịch viên có thể làm việc với nhiều ngôn ngữ, bao gồm nhưng không giới hạn ở tiếng Anh, tiếng Nhật, tiếng Hàn, tiếng Tây Ban Nha, tiếng Pháp, tiếng Đức, tiếng Ý, tiếng Bồ Đào Nha, tiếng Nga, tiếng Trung và tiếng Ả Rập… Sự sẵn có của các chuyên gia cho các cặp ngôn ngữ cụ thể sẽ phụ thuộc vào cung và cầu trên thị trường.

Mất bao lâu để hoàn thành một dự án biên dịch hoặc phiên dịch?

Thời gian quay vòng cho một dự án biên dịch hoặc phiên dịch sẽ phụ thuộc vào một số yếu tố, chẳng hạn như độ dài và độ phức tạp của dự án, sự sẵn có của chuyên gia và ngày giao hàng đã thỏa thuận. Trung bình, bạn có thể mong đợi nhận được một dự án biên dịch hoặc phiên dịch đã hoàn thành trong vòng vài ngày làm việc, mặc dù các dịch vụ gấp trong 24h có thể được cung cấp với một khoản phí bổ sung.

Thông qua các nội dung của bài viết, Tomato hy vọng bạn đã có được các kiến thức hữu ích để nhận biết về biên dịch và phiên dịch khác nhau ở điểm nào. Từ đó góp phần giúp ích trong việc chọn lựa công việc hay cách thức nhận định cùng tìm kiếm một biên dịch viên hay phiên dịch viên có tầm có tâm và có chất lượng.